Genel olarak ortada sadece iki temel oyuncu bulunuyor. Amerika Birleşik Devletleri ve İran, geri kalanlar ise seyirci.
Lakin seyirci de aynı ölçüde değil.. Mesela, 5+1 grubu dahilinde özellikle Rusya ve Almanya gibi çabalarıyla yardımcı olanlar var.
Birde bağırışları ve ulamalarıyla aksatanlar bulunuyor. Bunların en etkili olanları ise Amerikan tutumlarının tümüne her daim bel bağlayan İsrail. İran nükleeriyle ilgili görüşmeler ertelense dahi, oyun alanına varmaya ne kadar çalışırlarsa çalışsınlar veya dünyaya oyun içerisinde olduklarını ima etmeye çalışsalar temas hattında konuşlananlar görüşmelerden beklenen sonuçların kendi tutum ve istekleri sebebiyle olduğunu sanacaklar.
Suudililer ittifakın ertelenmesine yol açanın Suud el Faysal’ın Viyana’ya bastonuyla eğik bir şekilde gelmesiyle ertelendiğini zihinlerine getiriyorlar ancak İsrail’in bir dereceye kadar ABD kanalıyla görüşmelerin olumlu veya olumsuz sonuçlarını veya esasta bu sonuçlara varma isteğini ilan etmesi yoluyla etkili olduğunu hatırlayacaklar.
Bizler öyle sanıyoruz ki Mukrin Bin Abdul Aziz’in John Kerry’den aldığı mesaj ile şifre bulunuyor. Gözlemcilerle izleyenler: “mesajın ana konusu Suudi Arabistan’dan gelecek 7 ay içerisinde Muskat randevusu gelene kadar, İran ile muhtelif ilişkiler kurma talebi veya emri” olduğunu söylüyorlar.
Bize göre önümüzdeki 7 ay bütün bölge ülkelerinin İran’ın rolü meselesine başka bir gözle bakmaları için bir fırsattır.
Ortada ilkeli bir ittifakın bulunduğu aşikardır. Temeli ise, İran’ın nükleer silahtan uzaklaşmayı ABD’nin de bölgede büyük bir öneme sahip ilerleyen bir devlet olan İran’ı sanayi ülkesi olduğunu kabul etmesidir.
Şimdi dikkat edin, ilan edilene göre söz konusu ittifak bütün herkesin isteklerine cevap veriyor, mesela İran’a düşman muhalifler ilk önce korkularıyla nükleer silahtan korktuklarını söylüyor.
Sonra ittifaka varmadaki başarısızlık temel oyuncular olan Amerika ve İran nezdinde tarihi bir başarı teşkil ediyor. Bu da her ikisi için tehlikelerle dolu bir süreç. Dolayısıyla tehlike, her iki taraftan tırmandırmalarla kapsamlı olacak ve hak sözün söylenmesi zamanı geldiğinde bölgedeki muhaliflerin razı olmayacağı şekilde yansıyacaktır. Buna İsrail de dahildir.
Gelecek ittifak ile bizleri bundan ayıran 7 aylık dönemde, bölge ülkelerinin tümü ABD ile İran arasındaki düşmanlık belki de husumeti ortadan kaldıracak yeni bir gerçeğe hazırlanması dönemidir.