SARAYBOSNA (SANA) – Suriye Ulusal Kayıp Kişiler Komisyonu’ndan bir heyet, Bosna-Hersek’in kayıplar konusundaki deneyimlerini yerinde incelemek üzere ülkeye bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaretin temel amacı, Suriye’deki kayıp kişilerin akıbetini aydınlatma sürecine katkı sağlamak ve ailelerine yönelik destek mekanizmalarını geliştirmek oldu.
Beş gün süren program, Avrupa Birliği iş birliğiyle ve Uluslararası Kayıp Şahıslar Komisyonu (ICMP) koordinasyonunda düzenlendi. Heyet, başkent Saraybosna’nın yanı sıra, 1990’lı yıllarda insanlık trajedilerinin yaşandığı Tuzla ve Srebrenitsa şehirlerinde de temaslarda bulundu.
Suriye İçin En Başından Doğru Planlama Şart
Komisyon Başkanı Muhammed Rıza el Celhi, SANA’ya yaptığı açıklamada, Bosna’daki deneyimin Suriye için hayati dersler içerdiğini belirterek şunları söyledi:
“Bu ziyaret, kurum olarak omuzlarımızda taşıdığımız büyük sorumluluğu bir kez daha ortaya koydu. Suriye’de on binlerce kayıp kişinin akıbetini aydınlatmak için, en baştan itibaren dikkatle hazırlanmış bir planlama süreci şart. Atılacak yanlış adımlar, ileride araştırma süreçlerini ciddi şekilde zorlaştırabilir.
”El Celhi, Komisyonun şu anda kayıplarla ilgili kapsamlı bir yasa tasarısı üzerinde çalıştığını ve ülke genelinde ihbar mekanizmaları kurulması ile ulusal düzeyde entegre bir veri tabanı oluşturulması için hazırlıkların sürdüğünü ifade etti.
Bağımsız ve Resmî Statüye Sahip
Suriye Ulusal Kayıp Kişiler Komisyonu, 17 Mayıs 2025 tarihli ve 19 sayılı kararla bağımsız bir kurum olarak kuruldu. Komisyonun görevi; kayıp ve zorla kaybedilen kişilerin dosyalarını araştırmak, belgeleri derlemek, kayıp yakınlarına hukuki ve insani destek sağlamak ve ulusal bir veri tabanı oluşturmak.
Srebrenitsa’da Ne Oldu?
1992–1995 yılları arasındaki Bosna Savaşı sırasında yaşanan Srebrenitsa Katliamı, II. Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük soykırımlardan biri olarak kabul ediliyor.
11 Temmuz 1995’te, General Ratko Mladiç komutasındaki Sırp birlikleri Srebrenitsa’yı ele geçirdi. Binlerce Boşnak sivil, Birleşmiş Milletler bünyesinde görev yapan Hollanda askerlerine sığındı. Ancak Hollandalı askerlerin bu sivilleri Sırp güçlerine teslim etmesinin ardından, 8 binden fazla Boşnak erkek ve çocuk sistematik şekilde katledildi. Cesetler, daha sonra toplu mezarlara gömüldü.
Bosna-Hersek makamları, savaşın ardından toplu mezarları tespit etmek, cesetleri çıkarmak ve DNA analizleriyle kimlik belirlemek amacıyla kapsamlı çalışmalar başlattı. Her yıl 11 Temmuz tarihinde, kimliği belirlenen yeni kurbanlar Potoçari Anıt Mezarlığı’nda törenle defnediliyor.
Savaş sırasında Sırp güçlerinin Boşnak sivillere yönelik işlediği suçlar, uluslararası toplumun hafızasında derin izler bırakırken, Bosna-Hersek’in kayıp kişilerin akıbetini aydınlatmaya yönelik kararlı tutumu, benzer süreçlerden geçen ülkeler için örnek teşkil ediyor.
