نغمه‌ ای از چوب و آب.. نواعیر حماه، آمیزه‌ای از هنر و مهندسی و سمفونی در گذر تاریخ

حماه – سانا

نواعیر حماه یکی از برجسته‌ ترین آثار تاریخی و گردشگری در سوریه است که بر کناره‌های رود عاصی می‌چرخند و با حرکتی دائمی، جادویی خاص به این مکان می‌بخشند.

این نواعیر، شاهکاری مهندسی و تابلویی هنری – طبیعت  را پدید آورده‌اند که زیبایی کم‌نظیری را به نمایش می‌گذارند.

مهندس راما ترکاوی، مدیر شهر قدیمی حماه در گفتگو با خبرنگار سانا درباره تاریخچه نواعیر حماه گفت: برخی فرضیه‌ها قدمت این نواعیر را به دوران آرامیان، یعنی 7000 سال پیش از میلاد، و برخی دیگر به دوران روم باستان نسبت می‌دهند.

وی تأکید کرد که قدیمی‌ترین تصویر از ناعوره در یک نقاشی موزاییکی مربوط به قرن چهارم پیش از میلاد در شهر باستانی آفامیا کشف شده است که امروزه در موزه ملی دمشق نگهداری می‌شود.

ترکاوی توضیح داد: ناعوره از یک چرخ چوبی بزرگ تشکیل شده است که با جریان رودخانه به حرکت در می‌آید. بر روی این چرخ، صندوقچه‌های چوبی نصب شده است و با چرخش چرخ، این صندوقچه‌ها از آب رودخانه پر می‌شوند و سپس بار خود را در یک کانال بالایی به نام “ساقیه” تخلیه می‌کنند.

آب از این ساقیه از طریق کانال‌ها و جوی‌های متعدد به منظور آبیاری شهر و زمین‌های کشاورزی آن جاری می‌شود.

وی تأکید کرد که ناعوره بهترین وسیله‌ای بود که انسان از بیش از دو هزار سال پیش به آن دست یافته است. هر ناعوره در هر بیست ثانیه یک دور کامل می‌چرخد و 2400 لیتر آب تحویل می‌دهد.

ترکاوی در مورد چوب‌های به کار رفته در ساخت ناعوره توضیح داد: برای ساخت هر قسمت از آن از نوع خاصی از چوب استفاده شده است. به عنوان مثال، هسته مرکزی از چوب گردو و سایر قسمت‌ها از چوب زردآلو و کاج ساخته شده‌اند که همگی چوب‌های انعطاف‌پذیری هستند. بازوهای ناعوره نیز از چوب صنوبر بلند ساخته شده‌اند.

ترکی در مورد اهمیت اقتصادی، گردشگری و میراثی نواعیر تأکید کرد: این نواعیر در گذشته نقش اساسی در اقتصاد کشاورزی ایفا می‌کردند، زیرا از وسایل آبیاری زمین‌ها بودند و همچنین به عنوان منبع انرژی برای به حرکت درآوردن آسیاب‌ها و روغن‌گیری‌ها استفاده می‌شدند که این امر به نوبه خود باعث رونق تجارت و صنعت می‌شد.

وی افزود: با گذشت زمان، نقش نواعیر به عنوان وسیله آبیاری کاهش یافته است. نواعیر یک جاذبه گردشگری منحصر به فرد هستند که گردشگران را از سراسر جهان به خود جذب می‌کنند.

ترکاوی همچنین به برجسته‌ترین نواعیر شهر حماه اشاره کرد و گفت: این نواعیر عبارتند از: القاق، الدولاک، الخضوره، الدهشه، الجعبریه، الکیلانیه، الماموریه، الجسریه، البشریات و المحمدیه.

غیاث