آژانس ها- سانا
اوزون، گازی آلاینده
به طور کلی گاز اوزونی که در سطح نزدیک به زمین باشد یکی از پیچیده ترین، سخت ترین از لحاظ کنترل و نافذترین آلاینده در بین 6 آلاینده اصلی می باشد. منشا این گاز مانند سایر آلاینده ها مستقیما توسط فرایندهای صنعتی وارد هوا نمی شود. در واقع اوزون به دلیل فرایندهای شیمیایی حاصل از تابش نور خورشید بر نیتروژن اکسید (NOx) و VOC ها وارد هوا می شود.
تحقیقات علمی نشان داده است که اوزون نزدیک به سطح زمین، تنها برای افراد با مشکلات تنفسی خطرناک نیست بلکه برای کودکان و افراد سالم بزرگسال نیز خطراتی به دنبال دارد. به عنوان مثال، در صورتی که 6 تا 7 ساعت در معرض این گاز باشید، حتی در غلظتهای پایین، باعث التهاب تنفسی می شود. نشانه هایی که ممکن است دیده شود می تواند درد قفسه سینه، سرفه، حالت تهوع و احتقان ریوی باشد. به طور کلی استاندارد EPA در مورد کیفیت هوا مقدار 0.12 PPM را در زمانهای اوج آلودگی مشخص کرده است. همچنین گاز اوزون آثار مخرب بر کشاورزی نیز دارد. به عنوان نمونه آمریکا هر ساله شاهد این زیان حاصله از اوزون می باشد. این گاز همچنین اکوسیستمهای موجود در جنگلهای کالیفرنیا و آمریکای شرقی را مورد آسیب قرار داده است. لازم به ذکر است به دلیل آثار بسیار مخرب این گاز، در سال 1997 استاندارد EPA در مورد اوزون مقدار 0.08 را اعلام کرده است.
نیتروژن دی اکسید (NO2)
انیتروژن دی اکسید از خانواده گازهای فعال اکسید نیتروژن می باشد (NOx). این گاز زمانی تولید می شود که سوخت فسیلی در دمای بالا سوزانده شود. معمولا وسایل نقلیه موتوری و صنایع، تولید کننده این نوع گاز هستند. این گاز خفه کننده و قهوه ای رنگ، قابلیت بالای اکسیداسیون دارد که موجب خوردگی نیز می شود. این گاز همچنین در تولید اوزون زمینی (Ground-Level Ozone) نیز نقش ایفا می کند.
دی اکسید نیتروژن موجب سوزش ریه ها می شود و مقاومت سیستم تنفسی را در برابر آنفولانزا کاهش می دهد. نشانه های قرارگیری کوتاه مدت در برابر این گاز خیلی واضح نیست ولی اگر شخصی مدت زمان زیادی یا دفعات زیادتری در برابر این گاز قرار گیرد، باعث بروز بیماری های حاد تنفسی در کودکان می شود. استاندارد EPA در مورد این گاز به طور متوسط سالیانه 0.053 PPM می باشد.
دی اکسید سولفور (SO2)
این گاز از خانواده گازهای اکسید سولفور یا Sox می باشد. این گاز زمانی ایجاد می شود که در سوخت سوزانده شده سولفور موجود باشد (عمدتا نفت و زغال سنگ) و همچنین در فرایندهای صنعتی و ذوب آهن نیز تولید می شود.
به طور کلی نگرانی ها و خطراتی که این گاز ایجاد می کند به طور عمده در تنفس، بیماری های تنفسی و ریوی و تشدید بیماری های سیستم گردش خون و قلبی نقش دارند. بیشترین افرادی که در معرض خطر این گاز هستند مبتلایان به آسم، بیماری های قلبی و عروقی و موجب بیماری های شدید ریوی (مانند برونشیت و امفیزما) در کودکان و افراد مسن می شود. استاندارد EPA در مورد SO2 در میانگین سالیانه برابر با 0.03 PPM می باشد که به عنوان نمونه در 24 ساعت مقدار 0.14 PPM اندازه گیری شده است. SO2 همچنین آثار زیانباری بر شاخ و برگ درختان و محصولات کشاورزی دارد. EPA همچنین استاندارد کیفیت هوای محیطی دیگری نیز دارد که برابر 0.5 PPM ، در سه ساعت اندازه گیری ، می باشد. این استاندارد برای جلوگیری از بدتر شدن شرایط زیست محیطی می باشد. به طور کلی SO2 و NOx مهمترین عوامل بارانهای اسیدی هستند که پیامد اسیدی شدن دریاچه ها و رودخانه ها را به دنبال دارد.
نیرمین خلیل، هانی طعمه